Dzienniczka mikcji to narzędzie, z którego najczęściej korzystają fizjoterapeuci uroginekologiczni, ale jego wykonanie może zlecić również lekarz ginekolog, urolog czy inny specjalista.
W trakcie diagnostyki i leczenia nietrzymania moczu o różnym podłożu możesz spotkać się z prośbą przeprowadzenia dzienniczka mikcji. Jest to narzędzie, z którego najczęściej korzystają fizjoterapeuci uroginekologiczni, ale jego wykonanie może zlecić również lekarz ginekolog, urolog czy inny specjalista. Dzienniczek mikcji to nic innego jak bilans płynów przyjmowanych i wydalanych z moczem w ciągu jednej doby, który przeprowadzić możemy z powodzeniem w warunkach domowych, najlepiej przez minimum 2-3 kolejne dni. W dzienniczku należy ująć zarówno dzienne jak i noce spożywanie płynów, a także mikcje. Informacje zawarte w dzienniczku mogą pomóc zarówno w ocenie samego problemu z pęcherzem jak i w monitorowaniu postępów w leczeniu. Dają również szerszy obraz tego, jaka jest objętość i częstość oddawania moczu, uświadamia o ilość spożywanych płynów oraz co dzieje się między mikcjami (np. czy występowały epizody nietrzymania moczu, parć naglących i w jakiej sytuacji miały miejsce). Dzienniczek mikcji czarno na białym pokazuje, jak funkcjonuje Twój pęcherz moczowy. W zależności od specjalisty wygląd dzienniczka może się minimalnie różnić. Najczęściej jednak jest tabelą zawierającą przejrzyste rubryki odpowiadające wymienionym powyżej danym.
Zobacz/pobierz przykładowy Dzienniczek Mikcji
Możesz skorzystać z poniższych wskazówek, by odpowiednio przygotować się do przeprowadzenia dzienniczka mikcji, a następnie zabrać go ze sobą już na pierwszą wizytę do specjalisty. Zapiski możesz prowadzić również w dedykowanej aplikacji SeniControl, która jest mobilnym, elektronicznym dzienniczkiem mikcji, lub z papierowej wersji dzienniczka mikcji.
Przygotuj 2 pojemniki z miarką/podziałką o pojemności 500-700 ml. Jeden z nich będzie służył do odmierzania ilości płynów, które zamierzasz spożywać (wody, herbaty, kawy, zupy czy innych). Drugi natomiast zostaw w łazience, będziesz go potrzebować w trakcie mikcji. Podczas wizyty w toalecie oddawaj mocz do pojemnika, by móc przeprowadzić pomiar.
Jeśli miewasz obecnie epizody gubienia moczu oraz korzystasz z wkładek urologicznych lub innych produktów chłonnych, przygotuj również wagę kuchenną, oraz nieużywany (suchy) wyrób, z którego korzystasz Zważ go na przed użyciem oraz po wystąpieniu nietrzymania moczu lub parcia naglącego mokrego. Wagę produktu możesz wpisać w dzienniczku w uwagach lub w specjalnie dedykowanej rubryce jeśli taka jest przewidziana. Zaleca się, by podczas przeprowadzania dzienniczka mikcji używać cały czas takiego samego wyrobu, aby uniknąć niepotrzebnych pomyłek przy pomiarach.
Zaplanuj dni przeprowadzenia badania tak, by dzienniczek był wykonany w komfortowych dla Ciebie warunkach, a pomiary były możliwe do przeprowadzenia. Jeśli masz wolne weekendy najlepiej, by był to piątek (np. od popołudnia czy wieczoru), sobota i niedziela oraz dwie dzielące te dni noce. Minimum to dwa pełne dni i jedna noc pomiędzy.
Rekomendacje w różnorodnej literaturze podają, aby w trakcie przeprowadzania dzienniczka mikcji zrezygnować z picia alkoholu, dużej ilości kawy czy napojów typu energy-drink, które mają istotny wpływ na funkcjonowanie pęcherza moczowego. W praktyce jednak wielu terapeutów sugeruje, by podczas pierwszego badania funkcjonować normalnie i zachować swoje dotychczasowe nawyki. W dalszej części terapii można ponowić wykonanie dzienniczka, aby porównać pracę pęcherza moczowego przed i po wprowadzeniu terapii i modyfikacji nawyków toaletowych.
Każdorazowo kiedy przyjmujesz płyny lub korzystasz z toalety, od razu zapisuj w dzienniczku swoje obserwacje, by uniknąć pominięcia zapisu czy pomyłki. Używaj wcześniej przygotowanych pojemników z podziałką. Ujmij w dzienniczku również pitne jogurty czy kefiry, a także rzadkie zupy. Za przyjęte płyny uważamy również owoce o dużej zawartości wody jak arbuzy czy melony. Wpisz wówczas wagę takiego produktu. Podaj godzinę, ilość oraz rodzaj spożytego płynu, a także wszystkie dodatkowe informacje, które wydają Ci się ważne (ból czy pieczenie przy oddawaniu moczu, trudności w rozpoczęciu mikcji, mikcja przerywana, krzywy strumień moczu, uczucie niepełnego wypróżnienia po oddaniu moczu etc.) Każda z nich może okazać się istotna dla procesu terapeutycznego. Na szczególną uwagę w dzienniczku zasługują również incydenty parcia naglącego, czyli sytuacje kiedy czujesz nagłą i nieodpartą potrzebę skorzystania z toalety. Więcej na temat parć naglących [link do artykułów]. Warto zaznaczyć również intensywność parcia. Można wykorzystać skalę krzyżykową, gdzie X oznacza słabo odczuwalne parcie, XX mówi nam o silnym parciu, a XXX oznacza bardzo silne parcie. Najczęściej możemy spotkać się z miejscem na zaznaczenie tego objawu w uwagach. Parcia naglące dodatkowo często dzielone są na suche i mokre. O parciu na sucho mówimy wtedy, kiedy odczuwamy parcie na pęcherz moczowy, ale nie doszło do wycieku, bielizna pozostaje sucha, a wkładka nie zmienia swojej wagi. Parcie na mokro natomiast występuje wtedy, kiedy poczujesz wyciek, zauważysz, że bielizna jest wilgotna czy mokra. Pamiętaj, że występowanie parć może być spowodowane przez produkty, które podrażniają pęcherz takie jak kawa, alkohol czy napoje typu energy-drink.
Jeśli nie korzystasz z wyrobów chłonnych, wielkość wycieku może być również zaznaczona w subiektywnej skali jak przy parciach naglących tj. krzyżykowej czy kropelkowej, gdzie jeden krzyżyk oznacza kilka kropel moczu, dwa krzyżyki uczucie wilgotności a trzy krzyżyki uczucie mokrości na bieliźnie, wkładce urologicznej czy innym wyrobie chłonnym. Zaznacz w dzienniczku, w jakiej sytuacji doszło do wycieku (np. podczas ćwiczeń, podczas kichnięcia a może mocz wyciekał samoistnie nawet w spoczynku).
Nie zaleca się dokonywania obserwacji w dzienniczku mikcji zarówno w trakcie miesiączki jak i tuż przed nią. Wykonanie dzienniczka w ciąży skonsultuj z lekarzem lub fizjoterapeutą uroginekologicznym. Pomiary w trakcie trwania ciąży mogą być zaburzone z uwagi na znaczny ucisk powiększającej się macicy na pęcherz moczowy, a także na skutek zmian hormonalnych.
Interpretacja Twoich obserwacji zawsze powinna być pozostawiona specjaliście. Możesz jednak zwrócić uwagę na następujące zagadnienia:
Przeprowadzenie przez Ciebie skrupulatnie i wiarygodnie dzienniczka mikcji pozwoli skutecznie zaplanować proces terapeutyczny i dobrać najodpowiedniejsze dla Ciebie sposoby i metody pracy (ćwiczenia, trening behawioralny, terapia manualna, korekta nawyków żywieniowych etc). Zaangażowanie zaowocuje szybszymi efektami i powrotem do zdrowia.
